महिलांच्या वयानुसार आहारातील बदल

महिलांच्या आयुष्यातील पोषणाची गरज आणि बदलती हार्मोनल परिस्थिती लक्षात घेता वयाच्या प्रत्येक टप्प्यावर आहारात काही घटक आवश्यक असतात.  त्यामुळं वयाच्या 13 ते 60  या टप्प्यांनुसार आहारात योग्य बदल करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. आपण घरच्या पदार्थांचाच यात कसा वापर करू शकतो आणि आपल्या शरीराची गरज कशी भागवू शकतो पाहुयात.   

किशोरावस्था (13 ते 18 वर्षे):

 वाढ आणि विकास: या वयात शारीरिक, मानसिक आणि हार्मोनल वाढ प्रकर्षाने होते. भरपूर प्रोटीन, कॅल्शियम, आयर्न आणि व्हिटॅमिन्सची गरज असते.

होममेड प्रोटीन पावडर: नैसर्गिक घटकांपासून (उदा. ओट्स, नट्स, दाणे आणि राजगिरा मिल्क पावडर) बनवलेली प्रोटीन पावडर स्नायूंचा विकास आणि दैनंदिन ऊर्जेसाठी उपयुक्त ठरते.

तरुण वय (18 ते 35 वर्षे):

प्रजनन आरोग्य आणि हार्मोनल संतुलन: या वयात प्रजननशक्ती आणि हार्मोनल समतोल राखण्यासाठी योग्य आहार आवश्यक आहे.

शतावरीचा वापर: शतावरी ही आयुर्वेदिक वनस्पती हार्मोनल संतुलन राखण्यात, मासिक पाळी नियमित ठेवण्यात आणि गर्भधारणेस मदत करण्यात उपयुक्त आहे.

राजगिराचे फायदे: राजगिरा कॅल्शियम, आयर्न आणि फायबरचा उत्तम स्रोत आहे, जो ऊर्जा वाढवण्यास आणि पचन सुधारण्यास मदत करतो. या वयामध्ये बाहेरचं खाणं जंक फूड ह्याच प्रमाण असंही खूप वाढलेलं असतं. हे लक्षात घेता समतोल आहाराची गरज खूपच वाढते. 

हे ही वाचा : सीस्ट आणि आहाराचा संबंध

मध्यवयीन अवस्था (35 ते 60 वर्षे):

मेटाबॉलिझमचा बदल : या टप्प्यात शरीरातील मेटाबॉलिक क्रिया मंदावतात आणि हृदय, हाडे आणि स्नायूंच्या आरोग्याची काळजी घेणे आवश्यक असते. हळूहळू एजिंग दिसायला सुरुवात होते. चष्मा लागणे, केस पांढरे होणे, मासिक पाळी जाणे किंवा मेनोपॉज, हाडे ठिसूळ होणे इत्यादी बदल याच वयामध्ये दिसायला लागतात. वयाप्रमाणे ताकद आणि काम करायचा स्पीड कमी होऊ लागतो. डायबिटीस, ब्लड प्रेशरसारखे आजार डोकं काढू लागतात. अशा वेळेला एक भाग धने (भाजून पावडर), एक भाग बडीशेप (भाजून पावडर), अर्धा भाग जिरे (भाजून पावडर) आणि दोन चमचे दालचिनी पावडर यांचा एकत्र उकाळा (पाण्यामध्ये) पुष्कळ फायदा देतो. अँटिऑक्सिडंट च्या गोळ्या काही प्रमाणात आपण कमी करू शकतो

रंगीत भाज्या आणि फळे : विविध रंगीत भाज्या (गाजर, टोमॅटो, पालक, बीट रंगीत सिमला मिरची) आणि फळे (बेरी, संत्री, कलिंगड, पपई) आहारात समाविष्ट केल्याने अँटिऑक्सिडंट्स, व्हिटॅमिन A, C, आणि E पुरवले जातात, यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते.

स्वतःकडे दुर्लक्ष करू नका : स्वयंपाकघरात घरातील सदस्यांसाठी पथ्य किंवा आरोग्यदायी पदार्थ तयार केले जातात, परंतु स्वतःसाठी योग्य काळजी घेण्यासाठी वेळ काढणे फारच दुर्लक्षित केले जाते. हे चुकीचे आहे. कारण महिलांनी आपलं आरोग्य व मानसिक संतुलन राखण्यासाठी स्वतःसाठीही पौष्टिक आहार घेणे अत्यंत गरजेचे आहे.

स्वतःसाठी आरोग्यदायी निवडी : आपल्या आरोग्यासाठी प्रोटीन, फायबर आणि आवश्यक व्हिटॅमिन्स असलेला संतुलित आहार घेणे, नैसर्गिक घटकांचा समावेश करणे, योग्य सप्लिमेंट्स वापरणे आणि व्यायामाचा अंतर्भाव हे दीर्घकालीन आरोग्यासाठी आवश्यक आहे.

हे ही वाचा :  ओव्हेरियन सिस्ट कारणे आणि लक्षणे

विटामिन D3 आणि B12 चे महत्व

विटामिन D3 : सूर्यप्रकाशाची कमतरता असण्यामुळे अनेक महिलांमध्ये विटामिन D3 ची कमतरता असते. हाडांच्या मजबुतीसाठी, इम्युनिटी वाढवण्यासाठी आणि मानसिक आरोग्यासाठी हे अत्यंत गरजेचे आहे.

विटामिन B12 : विशेषतः शाकाहारी आहार घेणाऱ्या महिलांमध्ये विटामिन B12 ची कमतरता सामान्य आहे. न्यूरोलॉजिकल आरोग्य आणि रक्तातील लाल पेशींच्या निर्मितीसाठी B12 आवश्यक आहे.

सप्लिमेंट्सचा वापर : आवश्यक त्या प्रमाणात विटामिन D3 आणि B12 सप्लिमेंट्स (गोळ्यांचा वापर) घेणे हे नैसर्गिक स्रोतांद्वारे पुरेसे प्रमाण मिळवणे कठीण असताना उपयुक्त ठरते.

आहारात सुधारणा कशी करावी?

समतोल आहार : वयाच्या प्रत्येक टप्प्यानुसार प्रोटीन, फायबर, व्हिटॅमिन्स व मिनरल्स समाविष्ट करणारा आहार घेतल्याने शरीराची नैसर्गिक क्षमता वाढवता येते.

नैसर्गिक घटकांचा समावेश: चहा कॉफी ऐवजी उकाळा घ्यावा. याकरता धने, जिरे बडीशेप यांचा उकळलेलं पाणी उत्तम. घरगुती प्रोटीन पावडर, शतावरी, राजगिरा आणि विविध रंगीत भाज्या व फळे या घटकांचा नियमित समावेश केल्याने शरीरातील हार्मोनल संतुलन राखता येते.

स्वतःची योग्य काळजी : घरातील इतर सदस्यांसाठी जेवण तयार करण्यापेक्षा स्वतःसाठीही पौष्टिक आणि आरोग्यदायी पदार्थ तयार करणे महत्वाचे आहे. स्वतःच्या आरोग्यासाठी वेळ काढणे, आहारात सुधारणा करणे आणि आवश्यक सप्लिमेंट्स घेणे हा एक सकारात्मक आरोग्याचा मार्ग आहे.

 हे ही वाचा : कमजोर पेल्विक फ्लोअर आणि त्याचे परिणाम

महिलांच्या आयुष्यातील विविध टप्प्यांनुसार आहारातील बदल करणे आणि नैसर्गिक घटकांचा समावेश करणे हे शरीरातील हार्मोनल संतुलन राखण्यात, रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यात आणि एकूण आरोग्य सुधारण्यात मदत करते.

या मार्गदर्शिकेचा उद्देश महिलांना प्रत्येक टप्प्यातील पोषणात्मक गरजा ओळखून स्वतःची काळजी घेण्यासाठी प्रोत्साहित करणे हा आहे. ज्यामुळे दीर्घकालीन आरोग्य, मानसिक संतुलन आणि प्रगल्भ जीवनशैली मिळवता येईल.

पुढच्या भागात काय वाचाल : 

पारंपारिक फूड कॉम्बिनेशन्स, त्यामागचे सायन्स- आजच्या काळाची गरज.