बायोफ्युएल म्हणजे नेमकं काय? तर, आपल्या शेतातला कचरा, उरलेले पदार्थ आणि वनस्पतींपासून तयार होणारं हे एक खास इंधन आहे. हे फक्त पेट्रोल आणि डिझेलला पर्याय नाही, तर व्यवसायाची मोठी संधी देखील आहे.
आपल्या देशात सध्या बायोफ्युएलचं क्षेत्र खूप वेगाने वाढत आहे. सरकारनेही याला प्रोत्साहन दिलं आहे.
इथेनॉल: शेतीतील कचऱ्याचं सोन्यात रूपांतर
आपल्या देशात साखर कारखाने, धान्य आणि शेतीतला कचरा खूप मोठ्या प्रमाणावर उपलब्ध असतो. हा कचरा सहसा जाळून टाकला जातो किंवा फेकून दिला जातो, ज्यामुळे पर्यावरणाची हानी होते. पण तुम्हाला माहित आहे का, याच कचऱ्यापासून इथेनॉल बनवता येतं?
होय, भाताचा कोंडा, गव्हाचे तूस, उसाची चिपाडं यांसारख्या शेतीतल्या कचऱ्याचा वापर करून इथेनॉल बनवणाऱ्या कंपन्यांचा विस्तार होत आहे. याचा थेट फायदा शेतकऱ्यांना आणि तरुण उद्योजकांना होत आहे. तुम्ही तुमच्या गावात असा कचरा गोळा करून तो इथेनॉल बनवणाऱ्या कंपन्यांना विकण्याचा व्यवसाय सुरू करू शकता.
या व्यवसायासाठी जास्त गुंतवणूक लागत नाही. गावातल्या शेतकऱ्यांशी संपर्क साधून तुम्ही ही सुरुवात करू शकता. इथेनॉल कंपन्यांना हा कचरा मोठ्या प्रमाणात लागतो, त्यामुळे तुमचा व्यवसाय सहज वाढू शकतो. यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या कचऱ्यातून पैसे मिळतील आणि तुम्हालाही चांगला नफा होईल.
कॉम्प्रेस्ड बायोगॅस (CBG): कचऱ्यातून इंधन, गावाचा विकास
तुम्ही ‘SATAT’ (Sustainable Alternative Towards Affordable Transportation) या सरकारी योजनेबद्दल ऐकलं असेल. या योजनेमुळे आता गावांमध्ये कॉम्प्रेस्ड बायोगॅस (CBG) चे प्लांट सुरू होत आहेत. या प्लांटमध्ये शेण, शेतीमधील कचरा आणि शहरांतील ओला कचरा वापरून बायोगॅस तयार केला जातो. हा बायोगॅस गाड्यांसाठी इंधन म्हणून आणि छोट्या-मोठ्या उद्योगांसाठी वापरला जातो.
भारत सरकारने 1 ऑक्टोबर 2018 रोजी ही SATAT योजना सुरू केली. या योजनेत, पेट्रोलियम कंपन्या (OGMCs) उद्योजकांना CBG खरेदी करण्यासाठी निमंत्रण देतात. यामुळे गावात CBG प्लांट सुरू करण्यास मदत होते.
यासाठी सरकारकडून आर्थिक मदतही मिळते. या प्लांटमध्ये तुम्ही शेतकरी आणि डेअरी मालकांकडून शेण गोळा करू शकता. या बदल्यात त्यांचा कचराही जातो आणि त्यांना उत्पन्नही मिळतं. तयार झालेला CBG गॅस तुम्ही स्थानिक पातळीवर वाहनांसाठी आणि छोट्या कारखान्यांसाठी विकू शकता.
बायोडिझेल: वापरलेल्या तेलातून नवी संधी
तुम्ही हॉटेल्स आणि रेस्टॉरंट्समध्ये वापरलेलं तेल बघितलं असेल. हे तेल अनेकदा फेकून दिलं जातं, यामुळे पर्यावरणाचं नुकसान होतं. पण, याच वापरलेल्या तेलापासून बायोडिझेल बनवण्याचा व्यवसाय वाढत आहे
आजकाल, वापरलेलं खाद्य तेल आणि काही खास प्रकारच्या बियांपासून बायोडिझेल बनवणारे अनेक प्लांट सुरू होत आहेत. तुम्ही हॉटेल्स, रेस्टॉरंट्स आणि खाद्यपदार्थ बनवणाऱ्या कंपन्यांशी बोलून त्यांच्याकडून वापरलेलं तेल गोळा करण्याचा व्यवसाय सुरू करू शकता.
हे गोळा केलेलं तेल तुम्ही बायोडिझेल बनवणाऱ्या कंपन्यांना विकू शकता. यामुळे पर्यावरणाची काळजी तर घेतली जातेच, पण एक नवा आणि फायदेशीर व्यवसाय देखील सुरू करता येईल. अनेक कंपन्या अशा वापरलेल्या तेलावर प्रक्रिया करून बायोडिझेलमध्ये रूपांतर करतात.
आज बायोफ्युएलच्या क्षेत्रात नवनवीन तंत्रज्ञान येत आहे. कचऱ्यातून इंधन बनवण्याच्या प्रक्रियेत सतत सुधारणा होत आहेत. यामुळे कमी खर्चात जास्त इंधन बनवणं शक्य झालं आहे.
बायोफ्युएल हे फक्त एक इंधनाचा पर्याय राहिला नसून, व्यवसाय आणि रोजगार निर्मितीचा एक महत्त्वाचा मार्ग बनला आहे. यामुळे शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ होते, गावांमध्ये रोजगार निर्माण होतो आणि सर्वात महत्त्वाचं म्हणजे पर्यावरणाचं रक्षण होतं.
