संयुक्त राष्ट्रांच्या महासभेच्या (UNGA) दुसऱ्या दिवसाच्या बैठकीचे एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे सीरियाचे नवे अध्यक्ष अहमद अल-शारा यांचे संक्षिप्त भाषण. गेल्या 58 वर्षांत पहिल्यांदाच एखाद्या सीरियन राष्ट्राध्यक्षाने आंतरराष्ट्रीय संस्थेला संबोधित केले. कारण हा देश काही दशकांच्या अशांततेतून सावरण्याच्या प्रयत्नात आहे. तसेच स्थिर भविष्याकडे वाटचालीचेही त्यांचे प्रयत्न सुरू आहेत.
हे भाषण करणारी व्यक्ती आणि घटनेचं आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे एका वर्षापूर्वी अहमद अल-शारा यांच्या डोक्यावर 10 दशलक्ष डॉलर्सचे बक्षीस होते. अमेरिकेच्या परराष्ट्र विभागाने त्याला सीरियातील आयसिस आणि जगभरात कार्यरत असलेल्या इतर दहशतवादी संघटनांच्या प्रमुख नेत्यांसह दहशतवादी म्हणून घोषित केले होते. अनेकांनी ही गोष्ट निदर्शनास आणली की अल-कायदाच्या एका माजी सैनिकाने सीरियाला आंतरराष्ट्रीय मंचावर कसे परत आणले? देशाचे माजी हुकूमशहा आणि अध्यक्ष बशर अल-आसद यांना दोन दशकांहून अधिक काळ हे करण्यात अपयश आले.
बुधवारी, 24 सप्टेंबर रोजी अबू मोहम्मद अल-जोलानी नावाची व्यक्ती सीरियाचे अंतरिम अध्यक्ष म्हणून नवीन नाव आणि नवीन पदवीसह UNGA व्यासपीठावर पोहोचली. नऊ मिनिटे चाललेल्या त्यांच्या भाषणात, त्यांनी आंतरराष्ट्रीय समुदायाला सीरियावरील दशकांपासूनचे आर्थिक निर्बंध उठवण्याचे आणि पीडितांना न्याय मिळवून देण्यासाठी देशाला मदत करण्याचे आवाहन केले.
UNGA मध्ये अल-शारा काय म्हणाले
पश्चिम आशियाई राष्ट्रासाठी ही घटना किती महत्त्वाची आहे, यावर भर देऊन सीरियाच्या अध्यक्षांनी आपले भाषण सुरू केले. “जगातील राष्ट्रांमध्ये सीरिया आपले योग्य स्थान पुन्हा मिळवत आहे”.
अल-शारा यांनी बुधवारी जागतिक नेत्यांना सांगितले की, “सीरियाची कहाणी ही चांगल्या आणि वाईटाच्या संघर्षाची कहाणी आहे. “बऱ्याच वर्षांपासून, आपण अन्याय, वंचितपणा आणि अत्याचार सहन केले आहेत. पण मग आम्ही आमच्या सन्मानाचा दावा करण्यासाठी उठलो.” अल जझीराच्या वृत्तानुसार, घरी परतल्यावर, देशभरातील सीरियाचे लोक जागतिक व्यासपीठावर त्यांचे अध्यक्ष कसे बोलतात? हे पाहण्यासाठी एकत्र जमले होते.
आसद राजवट उलथवून टाकण्यात विरोधी लढवय्यांचे नेतृत्व केल्यानंतर जानेवारीमध्ये अल-शरा पुन्हा सत्तेवर आले. आसद देश सोडून पळून गेल्याने, अल-शरा आणि त्याच्या बंडखोर गटांच्या युतीने वादग्रस्त सीरियन कुटुंबाची पाच दशकांची राजवट संपुष्टात आणली.
बुधवारच्या भाषणात, अल-शारा यांनी गेल्या काही महिन्यांत त्यांच्या अंतरिम सरकारने उचललेल्या सर्व पावलांची रूपरेषा मांडली. या उपाययोजनांमध्ये नवीन संस्था स्थापन करणे, निवडणुका घेण्याची योजना आखणे आणि परदेशी गुंतवणुकीला प्रोत्साहन देणे समाविष्ट होते. “आम्ही आता आमच्या देशावरील निर्बंध पूर्णपणे उठवण्याची मागणी आंतरराष्ट्रीय पातळीवर करतोय. तसेच सीरियन लोकांना बेड्या ठोकू नयेत,” असेही ते म्हणाले.
महत्त्वाची बाब म्हणजे अमेरिकेने जुलैमध्ये अल-शाराच्या नेतृत्वाखालील सीरियन सशस्त्र गट हयात तहरीर अल-शाम (HTS) ला “परदेशी दहशतवादी संघटना” च्या यादीतून काढून टाकले आहे. ही बाब आसदनंतरच्या सीरियाबद्दलच्या धोरणातील बदल दर्शवते.
इस्रायल आणि युक्रेनबाबत अल-शाराची भूमिका
सीरियन नेत्याचे भाषण बहुतेक त्यांच्या देशाच्या भविष्यावर केंद्रित असले तरी, त्यांनी या कार्यक्रमाचा वापर जगाला वेढून टाकणाऱ्या दोन प्रमुख संघर्षांबद्दल आपला दृष्टिकोन मांडण्यासाठी केला: पश्चिम आशियातील इस्रायलची आक्रमकता आणि रशिया-युक्रेन युद्ध.
इस्रायल आणि पश्चिम आशिया
जानेवारीमध्ये पदभार स्वीकारल्यापासून अल-शारा यांनी त्यांच्या देशावर झालेल्या असंख्य इस्रायली हल्ल्यांचा निषेध केला. त्यांच्या भाषणात, अल-शारा म्हणाले की त्यांच्या सरकारने ज्या सुधारणांवर देखरेख करण्याचा प्रयत्न केला आहे तरीही, “माझ्या देशावर इस्रायली हल्ले आणि इतर हल्ले सुरूच आहेत. इस्रायली धोरणे सीरियासाठी आंतरराष्ट्रीय समर्थनाच्या भूमिकेच्या विरोधात आहेत. आपल्या प्रदेशात नवीन संकटे आणि संघर्षांना धोका निर्माण करतात” असे ते म्हणाले.
यावेळी त्यांनी सिरियन सरकार संवादासाठी वचनबद्ध राहील. इस्रायली धोरणे सीरियासाठी आंतरराष्ट्रीय समर्थन भूमिकेच्या विरुद्ध आहेत, असे ते म्हणाले आणि ते “आपल्या प्रदेशात नवीन संकटे आणि संघर्षांना धोका निर्माण करतात” असे ते म्हणाले.
सध्या सुरू असलेल्या गाझा समस्येचा विचार केला तर, अल-शाराने पॅलेस्टिनी कारणासाठी आपला पाठिंबा व्यक्त केला आणि म्हटले की सीरिया “गाझाच्या लोकांसोबत, त्यांच्या मुलांसोबत आणि महिलांसोबत आणि उल्लंघन आणि आक्रमकतेला तोंड देणाऱ्या सर्व लोकांसोबत ठामपणे उभा आहे”. “आम्ही युद्ध त्वरित थांबवण्याची मागणी करतो,” असे त्यांनी युएनजीपीएच्या सभेत सांगितले.
रशिया-युक्रेन युद्ध
UNGA बैठकीच्या बाजूला, अल-शारा यांनी युक्रेनचे अध्यक्ष वोलोदिमिर झेलेन्स्की यांच्याशी चर्चा केली. कार्यक्रमाच्या दुसऱ्या दिवशी दोन्ही नेत्यांनी अत्यंत अपेक्षित भाषणे दिली. बैठकीनंतर लगेचच, टेलिग्रामवरील एका पोस्टमध्ये, झेलेन्स्की म्हणाले की युक्रेनने सीरियाशी औपचारिकपणे राजनैतिक संबंध पुनर्संचयित केले आहेत.
या बैठकीला महत्त्वाचे ठरणारी गोष्ट म्हणजे डिसेंबरमध्ये पदच्युत झालेले माजी सीरियन नेते बशर अल-असद हे रशियाचे जवळचे मित्र होते. रशियाने युक्रेनवर आक्रमण सुरू केल्यानंतर, युक्रेनच्या व्यापलेल्या भूमीला रशियन भूभाग म्हणून मान्यता देणाऱ्या असद हे पहिल्या जागतिक नेत्यांपैकी एक होते.
राजनैतिक संबंध पुनर्संचयित झाल्यानंतर, अल-शाराने न्यू यॉर्क भेटीचा वापर करून हे दर्शविले की सीरिया रशियापासून दूर जात आहे आणि युक्रेनियन कारणाबद्दल सहानुभूती दाखवत आहे. म्हणूनच, अल-शाराच्या संयुक्त राष्ट्रांच्या सर्वसाधारण सभेतील सहभागामुळे सीरियाला केवळ जागतिक व्यासपीठावर परत आणले नाही तर नजीकच्या भविष्यात त्याच्या परराष्ट्र धोरणाचीही माहिती मिळाली.
