जागतिक पातळीवर शाश्वत विकास, बदलतं हवामान यामुळे वाढत चाललेली रोगराई, पुढच्या पिढीला होणारा त्रास, नैसर्गिक साधनसंपत्तीचा योग्य वापर, नामशेष होत चाललेल्या परिसंस्था, धोक्यात असलेल्या जैवविविधता असे अनेक पर्यावरणीय समस्या आ वाचून उभ्या आहेत. त्यामुळे गेल्या दशकभरापासून जागतिक पातळीवर पर्यावरणीय लढा मोठ्या क्षमतेने लढला जात आहे. प्रत्येक देश आपापल्या परीने त्यात योगदान देत आहे. संपूर्ण जगाने हे पर्यावरण सुरक्षेच्या बाबतीत एकाच दिशेने प्रवास करावा यासाठी हवामान परिषदेचं आयोजन केलं जातं.
युनायटेड ‘नेशन्स फ्रेमवर्क कन्वेन्शन ऑन क्लायमेट चेंज’ या संस्थेकडून ‘कॉन्फरन्स ऑफ द पार्टी 30 (COP 30)’ या हवामान परिषदेचं आयोजन केलं जातं. ब्राझीलमधल्या बेलेम शहरात 10 ते 21 नोव्हेंबरमध्ये ही परिषद आयोजित केली आहे. या परिषदेसाठी ब्राझील सरकार खूप जोमाने तयारी करत आहे. मात्र या तयारीला गालबोट लागलं आहे.
ब्राझील सरकारने हवामान परिषदेसाठी हजारो झाडांची कत्तल केली आहे. ब्राझील सरकारच्या या निर्णयावर जगभरातून टीका केली जात आहे.
ॲमेझॉन जंगलाच्या 31.86 एकरवरच्या झाडांची कत्तल
ब्राझीलच्या बेलेम शहरामध्ये ही परिषद आयोजित केली आहे. या परिषदेसाठी जवळपास 50 हजार लोकं येण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. यावेळेस शहरावर भार पडू नये म्हणून परिषदेच्या स्थळावर पोहोचण्यासाठी चांगला चार लेनचा महामार्ग उभारला जाणार आहे. या महामार्गासाठी संरक्षित ॲमेझॉन जंगलामध्ये झाडं तोडण्याचं काम सुरू आहे. तब्बल 31.86 एकर जागेतली झाडं तोडली जात आहेत.
‘शाश्वत महामार्गा’साठी झाडांची कत्तल
जगभरातून झालेल्या टीकेनंतरही ब्राझील सरकार मात्र आपल्या निर्णयावर ठाम आहे. आपल्या निर्णयाचं समर्थन करताना, हे महामार्ग शाश्वत विकासासाठी आहे असं वक्तव्य करीत आहे. यावर कळस म्हणजे, “सीओपी परिषद ही ॲमेझॉन मध्ये आहे, ॲमेझॉन बद्दल नाही” (“a COP in the Amazon, not a COP about the Amazon”) असं वक्तव्य ब्राझीलच्या राष्ट्राध्यक्षांनी केलं आहे.
हवामान परिषदेसाठी ब्राझीलमध्ये येणाऱ्या लोकांना उत्तमोत्तम सुविधा देण्यासाठी आम्ही प्रयत्न करत आहोत. यासाठी महामार्ग, विमानतळाचा विस्तार, नवीन हॉटेलची निर्मिती अशा अनेक पायाभूत सुविधांच्या निर्मितीवर आम्ही भर देत आहोत.
या नव्याने बांधण्यात येणाऱ्या महामार्गावर जंगली प्राण्यांना ये-जा करण्यासाठी विशेष सुविधा करण्यात येणार आहे. याशिवाय गाडीसाठी वेगळी लेन असणार आहे आणि सर्व महामार्गावर सोलार ऊर्जवरचे दिवे असणार असल्याचं, सरकार सांगत आहे.
स्थानिक पर्यावरण रक्षकांसह नागरिकांचा विरोध
ब्राझील सरकारच्या या निर्णयाला पर्यावरण रक्षकांनी आणि स्थानिकांनी निषेध नोंदवला आहे. या नव्या प्रस्तावित महामार्गापासून 200 किमी अंतरावर राहणाऱ्या
क्लॉडिओ व्हेरेक्वेट यांनी या संदर्भात माध्यमांशी संवाद साधला. ते म्हणतात की, “या नवीन महामार्गाने सगळं काही संपवलं आहे. आम्ही या वर्षासाठी केलेली लागवड सुद्धा वाया गेली आहे. त्यामुळे आम्ही आता आर्थिक अडचणीत सापडलो आहोत. या महामार्गाच्या दोन्ही बाजूंनी भिंती बांधल्या जाणार आहेत. त्यामुळे या महामार्गाच्या अगदी बाजूला राहूनही आम्हाला या महामार्गाचा काहिच उपयोग होणार नाही आहे. जर उद्या काही आरोग्या संबंधीत इमरजन्सी आली, उपचारासाठी बेलेम शहरात जायचं असेल तर आम्हाला या महामार्गाचा काहिच उपयोग होणार नाही. हा महामार्ग केवळ मोठ्या मालवाहतूकीसाठीच बांधला जात आहे.”
ॲमेझॉनची कत्तल पृथ्वीसाठी धोकादायक
ॲमेझॉन हे जंगल जगातलं सगळ्यात मोठं उष्टकटीबंधीय जंगल आहे. हे जंगल सुमारे 6.7 दशलक्ष चौरस किमी क्षेत्रात पसरलेलं आहे. यापैकी 60 टक्के पेक्षा जास्त भाग हा ब्राझील देशामध्ये आहे. दक्षिण अमेरितेकल्या एकूण 9 देशांच्या सीमा या जंगलाशी जोडलेल्या आहेत.
या जंगलाता पृथ्वीचं फुफ्फुस म्हणतात. कारण, या देशामध्ये सगळ्यात जास्त कार्बन शोषून घेतला जातो. तर संपूर्ण पृथ्वीला 20 टक्के ऑक्सिजनचा पुरवठा या जंगलातून होतो. आणि जगात शुद्ध नैसर्गिक गोड्या पाण्याचा पुरवठा सुद्धा या जंगलातून होतो. या जंगलामध्ये दर दुसऱ्यादिवशी नवनवीन झाडं, किटक, प्राणी, पक्ष्यांच्या प्रजाती सापडत असतात. आतापर्यंत या जंगलात 40 हजार वनस्पतीच्या प्रजाती, 1300 पक्ष्यांच्या प्रजाती, 3 हजार विविध प्रकारचे मासे, 430 प्रकारचे स्तनधारी आणि 25 लाख किड्यांच्या प्रजाती आढळल्या आहेत.
ॲमेझॉनचं हे जंगल सगळ्यात मोठी जैवविविधता असलेली नैसर्गिक परिसंस्था आहे. या परिसंस्थेला अलीकडे नैसर्गिक साधनसंपत्ती, लाकूडफाटा वा पायाभूत सुविधा अशा विविध कारणांसाठी नुकसान पोहोचवलं जातं आहे.
