आधुनिक तंत्रज्ञानामुळे इंटरनेटवर अनेक नवनवीन गोष्टी होत आहेत. त्यातच एक नवीन साधन म्हणजे ChatGPT. यामध्ये वेगवेगळ्या प्रकारचे फोटो, चित्रं तयार करून मिळतात. याचा वापर करून लोक मनोरंजन आणि उद्योगही करत आहेत. मात्र, काही लोक ChatGPT मधील या फिचरचा गैरवापर करत आहेत. त्यात बनावट आधार कार्ड आणि पॅन कार्ड तयार करणे देखील समाविष्ट आहे.
आधार कार्ड आणि पॅन कार्ड हे भारतीय नागरिकांच्या महत्त्वाच्या ओळखपत्रांमध्ये येतात. पण काही लोक ChatGPT च्या मदतीने या ओळखपत्राची बनावट कॉपी बनवत आहेत. यामुळे सुरक्षेच्या दृष्टीने नवा धोका निर्माण झाला आहे.
ChatGPT चा वापर करून बनावट ओळखपत्रं
आजकाल सोशल मीडियावर अनेक लोक ChatGPT च्या मदतीने बनवलेले आधार कार्ड आणि पॅन कार्ड यांचा फोटो पोस्ट करत आहेत. पाहताना हे फोटोज इतके विश्वासार्ह दिसतात की, बघणाऱ्याला ते खरेच वाटतात. काही लोकांनी हे फोटो शेअर करत स्पष्टपणे सांगितलं आहे की “AI च्या मदतीने बनवलेले हे फोटो अशा प्रकारे तयार होतात की, ते खरे आहेत की बनावट हे ओळखणे कठीण होतं.”
वास्तविक, आधार कार्ड भारत सरकारच्या ‘युनिक आयडेंटिफिकेशन अथॉरिटी ऑफ इंडिया’ (UIDAI) द्वारा जारी केलं जाते. तर पॅन कार्ड आयकर विभागाद्वारे दिले जातात. त्यामुळे जर एखाद्या व्यक्तीने बनावट आधार कार्ड किंवा पॅन कार्ड तयार केले, तर त्याचा वापर मोठ्या प्रमाणात फसवणूक किंवा अन्य गुन्हेगारी कामांसाठी केला जाऊ शकतो.
नवीन तंत्रज्ञानामुळे अनेक धोके
OpenAI, जो ChatGPT तयार करतो त्यांनी मान्य केलं आहे की त्यांच्या नवीन तंत्रज्ञानामुळे धोके वाढले आहेत. ChatGPT मध्ये आता इमेज जनरेशन फीचर समाविष्ट करण्यात आलं आहे. यामुळे ते फोटो अधिक चांगल्या प्रकारे तयार करू शकतात. याचा मुख्य फायदा म्हणजे, एआय दिलेल्या सूचनांनुसार फोटो अचूक आणि बारकाईने तयार करते. पण त्याच वेळी, हे तंत्रज्ञान सुरक्षिततेच्या दृष्टीने गंभीर धोका बनत आहे.
OpenAI ने स्पष्टपणे सांगितले आहे की, DALL·E हे डिफ्यूजन मॉडेलवर आधारित होते. तर ChatGPT चे इमेज जनरेशन ऑटोरेग्रेसिव्ह मॉडेलवर आधारित आहे. यामुळे अधिक वास्तविकता आणि धोके निर्माण होऊ शकतात.
बनावट ओळखपत्र कसं ओळखायचं?
एआयने बनवलेले आधार कार्ड आणि सरकारने जारी केलेले खरे आधार कार्ड यातील फरक ओळखणं थोडं
कठीण असू शकतं. कारण ते दिसायला अगदी खरे वाटू शकतात. पण काही गोष्टी लक्षात ठेवल्यास तुम्ही सावध राहू शकता.
फोटो तपासा
आधार कार्डावर असलेला फोटो नीट पहा. जरी तो फोटो ओरिजिनल फोटोतून घेतला असला तरी. एआयने बनवलेल्या फोटोत थोडा फरक असू शकतो. काहीवेळा बनावट आधार कार्डावरील फोटो पूर्णपणे वेगळा असू शकतो.
फॉन्ट तपासा
आधार कार्डावर असलेल्या हिंदी आणि इंग्रजी फॉन्ट प्रकारात फरक असू शकतो. एआयच्या मदतीने तयार केलेल्या कार्डांवर अक्षरे थोडी वेगळी असू शकतात
विरामचिन्ह तपासा
आधार कार्डावर दिलेली विरामचिन्ह नीट पहा. त्यात दिलेले स्वल्पविराम, अर्धविराम, तिरकस रेषा योग्य ठिकाणी आहेत का ते तपासा. बनावट कार्डांमध्ये कधी कधी यांचा वापर चुकीच्या ठिकाणी होऊ शकतो.
लोगो तपासा
आधार कार्ड किंवा भारत सरकारचा लोगो तपासा. एआयच्या मदतीने बनवलेल्या कार्डांवर लोगो किंवा त्याची रचना वेगळी असू शकते.
क्यूआर कोड तपासा
आधार कार्डावर क्यूआर कोड असतो. तो स्कॅन करून त्याची सत्यता तपासा. जर क्यूआर कोड खरा असेल, तर तो तुम्हाला संबंधित माहिती दाखवेल.
सावध राहा आणि अधिकृत वेबसाइटवर तपासणी करा
तुम्ही UIDAI च्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन (uidai.gov.in) किंवा MyAadhaar ॲप वापरून तुमचे आधार कार्ड तुम्ही ऑनलाइन तपासू शकता. जर तुमचं आधार कार्ड खरे असेल, तर तुम्हाला सत्यता संबंधित संदेश मिळेल. जर आधार कार्ड बनावट असेल तर तुम्हाला त्या आधार क्रमांकाची सत्यता तपासणी करण्याचा निर्देश दिला जाईल.
बनावट ओळखपत्रांपासून बचाव कसा करावा?
तुम्ही बनावट आधार कार्ड किंवा पॅन कार्डापासून बचाव कसा करू शकता, यासाठी खालील काही काही गोष्टी लक्षात ठेवा.
– जर तुमच्यासमोर कोणी आधार कार्ड किंवा पॅन कार्डाचा फोटो शेअर करत असेल. तर त्यावर त्वरित विश्वास ठेवू नका. ते बनावट असू शकते. तुम्ही आपल्या कागदपत्रांची सत्यता त्वरित तपासा
– तुम्हाला जर कोणावर संशय आला तर तुम्ही प्रत्यक्ष सरकारी वेबसाईटवर जाऊन त्या ओळखपत्राची माहिती तपासू शकता.
– अनोळखी व्यक्तींकडून येणाऱ्या कोणत्याही संशयास्पद गोष्टींवर आणि फोटोंवर जास्त विश्वास ठेवू नका.
– तुमची स्वतःची महत्त्वाची कागदपत्रे जसे की आधार कार्ड आणि पॅन कार्ड कोणालाही सहजपणे देऊ नका आणि त्यांचे फोटो सोशल मीडियावर टाकू नका.
तंत्रज्ञानाचा वापर योग्य रीतीने केला तर तो समाजासाठी फायद्याचा ठरतो. मात्र, ChatGPT सारख्या एआयच्या मदतीने बनवलेली बनावट ओळखपत्रे एक मोठा धोका ठरू शकतात. म्हणून, बनावट ओळखपत्र ओळखण्यासाठी सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे.
