अमेरिकेचे नवनिर्वाचित राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी भारताच्या व्यापार धोरणावर तीव्र नाराजी व्यक्त केली आहे. त्यांनी भारतीय वस्तूंवर जास्त कर (टॅरिफ) लावण्याची धमकी दिली आहे. फ्लोरिडातील एका रिसॉर्टमध्ये आयोजित कार्यक्रमात ट्रम्प यांनी चीनसोबतच्या व्यापार कराराच्या प्रश्नावर उत्तर देताना भारताच्या कर धोरणावर टीका केली.
“जर भारत आमच्या वस्तूंवर जास्त कर लावत असेल, तर आम्हीही त्यांच्या वस्तूंवर तितकाच कर लावू. ते नेहमीच आपल्यावर मोठे शुल्क लावतात, पण आम्ही तसे करत नाही,” असे ट्रम्प यांनी म्हटले.
टेरिफ म्हणजे काय?
इंवेस्टोपीडियाच्या माहितीनुसार, टॅरिफ म्हणजे परदेशातून आयात केलेल्या वस्तूंवर लावला जाणारा कर. हा कर आपल्या देशाच्या सीमेवर भरावा लागतो. स्थानिक उद्योगांचे संरक्षण करण्यासाठी हा कर लावण्यात येतो. परिणामी, विदेशी वस्तू महाग होऊन ग्राहकांना स्वस्त स्थानिक पर्याय निवडण्यासाठी प्रोत्साहन दिले जाते. मात्र, आयातदार कंपन्या टेरिफचा हा खर्च ग्राहकांवर लादतात.
ट्रम्प यांचे म्हणणे आहे की, परदेशी देश अमेरिकेवर टेरिफ लादत आहेत. पण वस्तुस्थिती वेगळी आहे. तज्ज्ञांच्या मते, खरेतर परदेशातून माल आयात करणाऱ्या कंपन्या आयात शुल्क भरतात. या कंपन्या नंतर हा वाढीव खर्च ग्राहकांवर टाकतात, त्यामुळे सामान्य ग्राहकांवर आर्थिक भार पडतो.
अमेरिका अध्यक्षीय निवडणुकीनंतर “टॅरिफ म्हणजे काय?” हा प्रश्न गुगलवर मोठ्या प्रमाणात सर्च केला गेला. यावरून जनसामान्यांमध्ये या संकल्पनेबद्दल मोठे कुतूहल आणि गोंधळ असल्याचे दिसून आले.
ट्रम्प यांची भारतासाठीची योजना
ट्रम्प यांनी अमेरिकेच्या वस्तूंवर जास्त कर लावणाऱ्या देशांच्या यादीत भारताला समाविष्ट केले आहे. यामुळे, ट्रम्प यांनी भारतातून येणाऱ्या वस्तूंवर देखील मोठा कर लावण्याची धमकी दिली आहे. त्यांचं म्हणणं आहे, “जर भारत अमेरिकेच्या वस्तूंवर जास्त कर लावत असेल, तर आम्ही भारताच्या वस्तूंवरही तितकाच कर लावू.”
डोनाल्ड ट्रम्प यांनी भारताच्या व्यापार धोरणांवर टीका करत भारतातून आयात होणाऱ्या वस्तूंवर 100% ते 200% टेरिफ लावण्याचा इशारा दिला आहे. ट्रम्प यांच्या मते, भारत अमेरिकेच्या वस्तूंवर मोठा कर लावत असून ही असमानता सहन केली जाणार नाही. त्यांनी भारताला “टेरिफचा अत्यधिक वापर करणारा देश” असं संबोधलं. त्यांनी आरोप केला की भारत, ब्राझीलसारख्या देशांमुळे अमेरिकन उत्पादकांना मोठ्या अडचणीचा सामना करावा लागतो. याआधी ट्रम्प यांनी भारतीय स्टील आणि अॅल्युमिनियमवर कर वाढवले होते. यामुळे नवी दिल्लीने अमेरिकेतील बदाम आणि सफरचंदांवर शुल्क लावले. 2019 मध्ये ट्रम्प यांनी भारताला “टेरिफ किंग” म्हणत अमेरिकेच्या प्राधान्य व्यापार योजनेतून वगळले होते.
तज्ञांच्या मते, ट्रम्प यांच्या या धोरणांमुळे भारतीय वाहन, वस्त्र, आणि औषध उद्योगांना आव्हान मिळू शकते, मात्र त्याचवेळी भारताला नवीन संधीही निर्माण होऊ शकतात. ‘श्रीराम म्युच्युअल फंड’च्या विश्लेषणानुसार, चीन, मेक्सिको, आणि कॅनडावर टेरिफ लागू झाल्यास व्यापार प्रवाहात बदल होऊन भारतीय निर्यातदारांसाठी नवीन बाजारपेठा खुल्या होऊ शकतात. चीनच्या उत्पादनांवरील निर्बंध भारतासाठी विशेषत: फायदेशीर ठरू शकतात.
ट्रम्पचे चीनसाठी कठोर धोरण
अमेरिकेचे नवनिर्वाचित राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी चीनच्या आयातीवर जास्त टेरिफ लावण्याचे संकेत दिले आहेत. CNN च्या अहवालानुसार, चीनमधून आयात होणाऱ्या वस्तूंवर सध्या सरासरी 2% टेरिफ आहे, पण ट्रम्प यांनी सांगितले आहे की, ते हे 60% पर्यंत टेरिफ वाढवू शकतात. याशिवाय, त्यांनी स्पष्ट केले आहे की, अमेरिकेत अवैध ड्रग्सची, विशेषतः फेंटानायलची तस्करी थांबवण्यासाठी चीनने ठोस पावले उचलली नाहीत, तर अतिरिक्त 10% टेरिफ लावले जाईल.
चीनने यावर प्रतिक्रिया देताना व्यापार युद्धाचा विरोध व्यक्त केला आहे. चिनी दूतावासाच्या प्रवक्त्या लियू पेन्गयु यांनी सांगितले की, त्यांच्या देशाने अमेरिकेसोबत कॉन्ट्रानार्कोटिक्स ऑपरेशनवर संवाद साधला आहे आणि चीन अमेरिकेसाठी फेंटानायल पुरवठा करण्यास निश्चितपणे परवानगी देत नाही.
अमेरिकेच्या टेरिफ्सवर, चीनचे म्हणणे आहे की, चीन आणि अमेरिकेचे आर्थिक व व्यापार संबंध एकमेकांना फायदेशीर आहेत. कोणीही व्यापार युद्ध किंवा टेरिफ युद्ध जिंकू शकत नाही,” असे लिऊ यांनी म्हटले आहे.
ट्रम्पचे मेक्सिको आणि कॅनडासाठी धोरण
अल जझीरा रिपोर्टनुसार, डोनाल्ड ट्रम्प यांनी आपल्या धोरणांमध्ये मेक्सिको आणि कॅनडाकडून आयात होणाऱ्या वस्तूंवर 25% टेरिफ लावण्याचा इशारा दिला आहे. ट्रम्प यांनी आधीच्या प्रचारसभेत सांगितले होते की, ते मेक्सिकोमधून आयात होणाऱ्या गाड्यांवर 1,000% किंवा त्यापेक्षा जास्त टेरिफ लावू शकतात.
ट्रम्प यांच्या मते, दोन्ही देश ड्रग्स आणि अवैध स्थलांतरितांना अमेरिकेच्या सीमेवर प्रवेश देण्यात सहकार्य करत आहेत. त्यांना थांबवण्यासाठी मोठ्या आर्थिक दंडाची गरज असल्याचे ट्रम्प यांनी ट्रुथ सोशलवर लिहिले आहे.
मेक्सिकोच्या अध्यक्ष क्लॉडिया शेइनबॉम यांनी या टेरिफ्समुळे महागाई आणि रोजगाराच्या समस्यांमध्ये वाढ होईल, असे म्हटले आहे. त्याचवेळी, मेक्सिकोचे अर्थमंत्री मार्सेलो एब्रार्ड यांनी टेरिफ्सना प्रत्युत्तर देण्याचा इशारा दिला आहे. कॅनडाचे पंतप्रधान जस्टिन ट्रूडो यांनी शांततापूर्ण दृष्टिकोन स्वीकारत सहकार्याच्या शक्यतांवर भर दिला आहे, तर ओंटारियोचे मुख्यमंत्री डग फोर्ड यांनी या निर्णयाचा परिणाम अमेरिका आणि कॅनडातील कामगारांवर होईल असं सांगितलं.
द गार्डियनने दिलेल्या अहवालानुसार, ट्रम्पच्या टेरिफ्समुळे अमेरिकेतील कुटुंबांना दरवर्षी $1,900 (1.6 लाख रुपये) ते $7,600 (6.5 लाख रुपये) पर्यंत अतिरिक्त खर्च येऊ शकतो. यामुळे महागाईत 1.4 टक्क्यांपासून 5.1 टक्क्यांपर्यंत वाढ होण्याची शक्यता आहे.
