केस स्वच्छ, निरोगी आणि फ्री फ्लोइंग ठेवण्यासाठी शॅम्पू हा केसांच्या दैनंदिन निगेचा मूलभूत भाग आहे. घाम, धूळ, तेल आणि वातावरणातील प्रदूषण यामुळे केसांवर जमा होणारी घाण, मृत त्वचा आणि रसायने दूर करण्यासाठी शॅम्पू अत्यावश्यक असतो. योग्य शॅम्पूची निवड केल्यास केसांचे गळणे, डँड्रफ, कोरडेपणा आणि मुळांची कमजोरी यांसारख्या अनेक समस्या नियंत्रित करता येतात. त्यामुळे केसांच्या प्रकृतीनुसार योग्य शॅम्पू निवडणे हे आरोग्यदायी केसांसाठी पहिले पाऊल आहे. थोडक्यात शाम्पूचे प्रकार पाहूया.
1.माइल्ड शॅम्पू (Mild Shampoo)
घटक : सर्फॅक्टंट्स (Sodium Lauroyl Sarcosinate), ॲलोवेरा, ग्लीसरीन, प्रोटीन एक्सट्रॅक्ट्स
वापर : केस रोज धुण्यासाठी अशा प्रकारचे शाम्पू योग्य आहेत. विशेषतः लहान मुलं, सेंसिटिव्ह स्काल्प असलेल्यांसाठी फारच उपयोगी ठरतात.
दुष्परिणाम : फार सौम्य असल्याने तीव्र डँड्रफ किंवा खूप तेल लावल्यानंतर होणाऱ्या तेलकटपणासाठी कमी प्रभावी ठरतात.
सूचना : आठवड्यातून 3 ते 4 वेळा वापरावा, केस खूप चिकट किंवा तेलकट असतील तर डबल वॉश करावा.
2.एव्हरीडे शॅम्पू (Everyday Shampoo)
घटक : सौम्य क्लेन्झर्स, थोडे डिटर्जंट्स, लवेंडर, कॅमोमाईल, प्रोटीन
वापर : दैनंदिन वापरासाठी तेलकट केस, जिमनंतर धुण्यासाठी या प्रकारच्या शाम्पू चा उपयोग करावा
दुष्परिणाम : सतत वापरल्यास नैसर्गिक तेलं कमी होतात.
सूचना : केसांचा प्रकार ओळखून दररोज किंवा एक दिवसाआड वापरावा.
3.डँड्रफसाठी शॅम्पू (Anti-Dandruff Shampoo)
घटक : Ketoconazole, Zinc Pyrithione, Salicylic Acid, Tea Tree Oil
वापर : स्काल्पवरील फंगल इन्फेक्शन खाज किंवा इरिटेशनसाठी वापरतात.
दुष्परिणाम : केस कोरडे होणे, स्काल्पची संवेदनशीलता वाढणे.
सूचना : आठवड्यातून 2 वेळा वापरावा. नंतर माइल्ड शॅम्पूने केस धुवावेत.
4.एक्झॉटिक शॅम्पू (Exotic or Luxury Shampoo)
घटक : मोरोकॅन आर्गन ओइल (Moroccan Argan Oil), केराटिन (Keratin), सिल्क प्रोटिन (Silk Protein), बोटॅनिकल एक्स्ट्राक्ट्स (Botanical Extracts)
वापर : सलून ट्रीटमेंटसाठी, विशेष कार्यक्रमासाठी, केस मऊ, चमकदार दिसण्यासाठी केला जातो.
दुष्परिणाम : काहीवेळा सिलिकॉनमुळे शाम्पू बिल्ड-अप होतो.
सूचना : अधूनमधून वापरावा. नेहमीच्या वापरासाठी नाही.
5.ड्राय शॅम्पू (Dry Shampoo)
घटक : रिच स्ट्रार्च (Rice starch), अल्कहोल डीनॅट (Alcohol Denat.), परफ्यूम (Perfume)
वापर : पाण्याशिवाय केस फ्रेश दाखवण्यासाठी अलिकडे याचा वापर केला जातो. प्रवासात किंवा वेळे अभावी अडचणीत उपयोगी ठरतो.
दुष्परिणाम : सतत वापरल्यास स्काल्पला ब्लॉक करतो, खवखव/ इरिटेशन निर्माण होऊ शकते.
सूचना : फक्त ड्राय शॅम्पूवर विसंबू नये. आठवड्यातून एकदा तरी पाण्याने केस धुवावेत.
हे सर्व प्रकार वापरताना एक गोष्ट लक्षात ठेवायला हवी की शॅम्पू नेहमी आपल्या स्काल्पच्या गरजेनुसार निवडावा, केसांच्या लांबीसाठी नाही. कोणता शॅम्पू किती वेळ ठेवायचा, कसा वापरायचा यासाठी नेहमी लेबल वाचावे. चांगल्या स्किन तज्ञांचा सल्ला घेतल्यानंतर आपल्याला नेहमीच फायदा होऊ शकतो. टीव्ही वरती किंवा सोशल मीडिया, पेपर मध्ये येणाऱ्या रंगीत आकर्षक जाहिरातींवर विश्वास ठेवून आपल्यासाठी हेअर केअर प्रॉडक्ट्स निवडू नयेत. शाम्पू नंतर कंडिशनर हा सुद्धा एक महत्त्वाचा भाग आहे.
कंडिशनर – केसांचे पोषण व संरक्षण
शॅम्पूनंतर केस मऊ, लवचिक आणि सुरळीत ठेवण्यासाठी कंडिशनरचा वापर होतो. यामुळे केसांची आर्द्रता टिकते, तुटणे कमी होते आणि केसांना एक आकर्षक चमक मिळते.
कंडिशनरचे प्रकार
1.Rinse-out Conditioner (सामान्य वापराचा कंडिशनर)
घटक: सिलिकोन, फॅटी अल्कोहोल, प्रोटीन, हर्बल एक्सट्रॅक्ट्स
वापर: शॅम्पूनंतर केसांवर लावून 2–3 मिनिटांत धुवायचा.
दुष्परिणाम: जास्त प्रमाणात वापरल्यास केस जड आणि चिकट होऊ शकतात.
2.Leave-in Conditioner ( न धुता वापरायचा कंडिशनर)
घटक : हलके प्रोटीन, पॅंथेनॉल, हायड्रेटिंग एजंट्स
वापर : शॅम्पूनंतर केस सुकवून हलकासा थर केसांवर लावायचा.
दुष्परिणाम : योग्य प्रमाणात न वापरल्यास केस तेलकट दिसू शकतात.
3.Deep Conditioner (खोल पोषण देणारा कंडिशनर)
घटक : केराटिन, आर्गन तेल, नारळ तेल, बटर बेस्ड एजंट्स
वापर : आठवड्यातून एकदा, केसांवर लावून 15–20 मिनिटं ठेवायचा.
दुष्परिणाम : फार वेळ ठेवल्यास स्काल्पवरील बिल्ड-अप होऊ शकतो.
योग्य वापरासाठी सूचना
कंडिशनर फक्त केसांच्या लांबीवर लावावा, मुळांपासून टाळावा.
स्काल्पवर कंडिशनर लावल्यास केस रंध्र ब्लॉक होण्याची शक्यता असते.
केसांची गरज, पोत आणि हवामान लक्षात घेऊन प्रकार निवडावा.
फार कोरड्या केसांसाठी डीप कंडिशनिंग महिन्यातून दोनदा करता येते.
कंडिशनर हा केसांच्या निगेचा एक अत्यंत महत्त्वाचा भाग आहे. तो फक्त शोभेसाठी नसून, केसांचे आरोग्य टिकवण्यासाठी आवश्यक आहे. पुढील भागात वाचा हेअर सिरम,मीनॉक्सीडील आणि इतर पर्याय उपयोग व दुष्परिणाम.
7 Comments
Khup chan mahiti👌
Thank you so much 💐
माफ करा अनुराधाताई पण मी आयुष्यात कधी कुठलंही केमिकल डोक्याला लावलं नाही खोबरेल मात्र अगदी रोज लावते. तरुणपणी शिकेकाईने नहायचे म्हणजे हल्लीच्या भाषेत केस धुवायचे आता गेल्या पंधरा-वीस वर्षात नारळाचं दूध लावते गेली 23 वर्ष मी स्टेरॉइड्स घेते. डॉक्टरांनी केस डोक्यावरचे नाहीसे होतील म्हणून सांगितलं होतं पण अजूनही चांगले दाट आहेत. म्हणून मला आपलं वाटतं कोणीच डोक्याला केमिकल लावू नये.
मुद्देसूद लिखाण
Thanks for the detailed information of usage of Shampoo and conditioner depending on quality of hair and pros and cons of it..
खूपच उपयोगी माहिती.
Very good info.Thanks Anu
Very good info.Thanks