ईव्हीएम नावाचा एक जिनी आहे. तो मालकाचं ऐकतो. पण हा जिनी बाटलीत बंद करण्याच्या प्रयत्नात काहींनी एका ईव्हीएम हॅकरचं स्टिंग ऑपरेशन केलं.
हॅकिंग होतं की नाही हा तांत्रिक मुद्दा क्षणभर बाजूस ठेवू. पण या स्टिन्ग ऑपरेशनमध्ये या हॅकरसोबतचे जे सवाल-जवाब आहेत ते आपल्याला महाराष्ट्र विधानसभा निकालापेक्षाही अधिक मात्रेत अचंबित करतात.
या स्टिंग ऑपरेशनचं हे अल्प ट्रान्स्क्रिप्ट सोबत दिलं आहे. वाचकांना हे ट्रान्स्क्रिप्ट वाचून नेमकं काय वाटलं ते त्यांनी कमेंटमध्ये जरूर द्यावं.
स्टिंग ऑपरेशनमध्ये सुरुवातील कुणी तरी अल्पेश जी आहेत. त्यांची एका व्हिडिओ कॉलद्वारे समोरच्या हॅकरशी ओळख करून दिली जाते. हा हॅकर म्हणजे सय्यद सुजा असल्याचं समजतं. सदर सय्यद सुजा हा एक दाक्षिणात्य सायबर तज्ज्ञ आहे. त्याने 2009 ते 2014 दरम्यान इलेक्ट्रॉनिक कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया लिमिटेडसोबत ईव्हीएम विकसित करण्यावर काम केल्याचं सांगितलं जातं. ईसीआयएल (ECIL) आणि भारत इलेक्ट्रॉनिक्स लिमिटेड (BEL) हे संरक्षण मंत्रालयाच्या अंतर्गत सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रम आहेत. निवडणूक आयोगासाठी ईव्हीएम आणि व्हीव्हीपॅट (VVPAT) ते तयार करतात.
सुजाने जवाहरलाल नेहरू टेक्नॉलॉजिकल युनिव्हर्सिटी, हैदराबादमधून गणितात पीएचडी, तसंच शादान कॉलेज, हैदराबादमधून कॉम्प्युटर सायन्समध्ये बीटेक केलं असल्याचं सांगण्यात येतं.
सुजाला2018 मध्ये अमेरिकेत आश्रय देण्यात आल्याचं इंटरनेटवरच्या बातम्यांमधून कळतं. सुजाने 21 जानेवारी 2019 रोजी लंडनमध्ये आयोजित पत्रकार परिषदेत ईव्हीएम हॅक करू शकतो, असा दावा केला होता.
तर या स्टिंग ऑपरेशनमध्ये अल्पेशजी आहेत. ते कथित सुजाशी बोलताना एक संवादक आहे. संवादक सांगतो अल्पेश जींना त्यांच्या पार्टीने 102 सीट दिल्यात. त्यांना 75 ‘करवाना’ है ! सुजा म्हणतो 75 नाही 63 होऊ शकतात.
अल्पेश जी विचारतात कन्फर्म होगा? जे आम्ही नाव देऊ ते होईल?
सुजा म्हणतो… आप दे दो. लेकिन व्हीव्हीपॅट मशीन की डिटेल्स चाहिए. मेरे पास तो अॅक्सेस पुरे 281 का हैं. पण काही एरिया असे आहेत की जिथे फ्रिक्वेन्सी आयसोलेशन इम्पॉसिबल आहे. तिथे (हॅकिंग) इनिशिएट करण्यात काही अर्थ नाही.
अल्पेश जी – 63 चा खर्च काय?
सुजा – एसएस 7 टर्मिनल अॅक्सेसचा जो आजचा रेट चाललाय त्याप्रमाणे म्हणजे 15 तक लॉग इन आहे ते 6 मिलियन 72 हजार युएस डॉलर्स एवढ्याला पडतंय.
अल्पेश – भारतीय रुपयात?
सुजा – नाही युएस डॉलर्समध्ये. भारतीय रुपयात करायचं तर 52 ते 53 कोटींच्या आसपास ‘पड रहा है’. पुरा ‘क्लिन स्विप’ मारना है तो बँडविड्थ बढाओ. 100 अँड 120 थाऊजंड डॉलर्स एक्स्ट्रा पडेगा. शिवाय मला ग्राउंडवर माणसं पाहिजेत. साधारण 60 ते 64 माणसं लागतील.
आता इंडियात टु जी नेटवर्क नाही. सारे फोर जी, फाय जी नेटवर्क आहेत. या नेटवर्कला आयसोलेड करण्यासाठी मला फ्रिक्वेन्सी पाहिजे 102 ते 150 पर्यंतची. तुमच्या माणसांनी मी दिलेले फोन कॅरी करायचे. त्यातल्या स्पेसिफिक अॅप्लिकेशनने तिथला एरिया स्कॅन करायचाय. म्हणजे मला कळू शकेल की कुठली फ्रिक्वेन्सी मला आयसोलेट करायची आहे.
पोलिसांची जी वॉकीटॉकीची फ्रिक्वेन्सी आहे त्याच्या लगभग जवळची शॉर्टवेव्ह ईव्हीएमच्या फ्रिक्वेन्सीशी मॅच होते. मला ती आयसोलेट करावी लागते. कारण ती कुठे इंटरसेप्ट होऊ नये याची काळजी घ्यावी लागते. ती आयसोलेट करण्यासाठी मला फ्रिक्वेन्सी स्कॅन करावी लागते.
अल्पेश – ईव्हीएमच्या काय डिटेल्स तुम्हाला द्याव्या लागतील?
सुजा – रँडमायजेशनच्या नंतर कंट्रोल युनिट, बॅलेट युनिट आणि व्हीव्हीपॅट कोणत्या पोलिंग स्टेशनवर जाईल, ते एका पीडीएफवर येतं. त्या पीडीएफमध्ये सिक्वेन्स असतो. सर्वात मोठं चॅलेन्ज आहे ते कँडिडेट सिक्वेन्स आयडेंटिफिकेशन नंबर, प्रत्येक पार्टीचा सिक्वेन्स असतो. काँग्रेसचा सिक्वेन्स सुरू होतो आयएनएनपी, बीजेपीचा आयएनबीपीने सुरू होतो. रिजनल पार्टीचा आणखी वेगळा असतो. प्रत्येक कँडिडेटचा त्यासोबत सिक्वेन्स असतो. समजा 300 पोलिंग बुथ आहे. त्यात 50 पोलिंग बुथवर क्रमांक 1 वर काँग्रेस असेल. इतर 50 पोलिंग बुथवर काँग्रेस क्रमांक 2 वर असेल. तर हे सगळे सिक्वेन्स वेगळे असतात. मी जर कँडिडेट एकावर एक मारला तर एका ठिकाणी 50 जागांवर काँग्रेस पुढे आहे. पण 100 जागांवर नसेल तर बीजेपी जिंकून येईल. जर माझ्याकडे व्हीव्हीपॅटचे डिटेल्स असतील तर मला कुठला कँडिडेट बी सिक्वेन्सला आहे हे लक्षात येईल. कुठल्या बटनावर कुठल्या कँडिडेटचं सिम्बॉल लागलेलं आहे हे लक्षात येतं. अॅट लिस्ट आय कॅन रीड दॅट. मेरे को एक्झॅक्टली वह फाइल चाहिए, जो रँडमायझेशन के बाद रिटर्निंग ऑफिसर के पास रहेगी. उसको पुछो वह दे देता है.
अल्पेश – यह (हॅकिंग) वोटिंग के दिन ही होगा की किस तरह से होगा?
सुजा – मै पहले ही प्री-प्रोग्राम को फ्लिप कर देता हूँ.
यहाँ पे प्री-प्रोग्राम हैं बीजेपी के फेवर में. मै उसको ऑलरेडी फ्लिप कर के रखता हूँ. लेकिन ऑन द डे ऑफ इलेक्शन वह ट्रान्समिशन शुरू करते हैं तो मै उसको इंटरसेप्ट कर लेता हूँ. मेरे पास से रिटर्न एक फाइल जाती है.
अल्पेश – यह वोटिंग के दिन होता हैं की बीच के दो दिन है जैसे एक्कीस बाइस को? तेईस को काउंटिंग है तो बीच में पॉसिबल है कुछ?
सुजा – बीच के दो दिन में जहाँ जहाँ पे इनका ट्रान्समिशन नहीं होता. कमाल की बात यह है की ईव्हीएम मशीन बंद होने पर भी खास तौर पर ईसीआयएल की जो मशीने है बंद होने पर भी उस पे ट्रान्समिशन होता है. नो मॅटर व्हॉट. आप जैसे ही मशीन खुलेगी नया फाइल आयेगी तो वह ट्रान्समिशन के आगे…
या कथित सय्यद सुजाचा जो कॉन्फिडन्स आहे तो आपल्याला अचंबित करतो. तो ईव्हीएम हॅकिंगची खात्री देतो. खरं खोटं अजून सिद्ध होईल.
पण या निवडणुकांचे निकाल यायच्या आधी एक लोकभावना होती आणि निवडणुकांचे निकाल लागल्यानंतर एक लोकभावना आहे.
एक पब्लिकचं सार्वजनिक विस्डम असतं. हे सार्वजनिक चातुर्य, जनमानस, उमज. याबद्दल आपण बोलतो. ती महाराष्ट्रातील मतदारांची अधिक चांगली आहे, असं अनेक निवडणुकांमधून दिसलेलं आहे. मात्र या निवडणुकीने या समजांना आणि उमजेला धक्का दिला. पण हा धक्का छोट्या छोट्या दाखल्यांनी आणखी तीव्र आणि समज अधिक घट्ट होत चालला आहे.
