आपण रस्त्यावर अनेक प्रकारची वाहनं बघतो. पण तुम्ही कधी त्या वाहनांच्या नंबर प्लेटकडे लक्ष दिलं आहे का? काही वाहनांच्या नंबर प्लेट्स पांढऱ्या रंगाच्या असतात, काही पिवळ्या, तर काही हिरव्या रंगाच्या असतात. पण, तुम्हाला माहिती आहे का, वाहनांना अशा वेगवेगळ्या रंगांच्या नंबर प्लेट्स का असतात? या रंगांचा अर्थ काय आहे? चला तर मग जाणून घेऊया.
पांढऱ्या रंगाची नंबर प्लेट : खाजगी वाहनांसाठी
पांढऱ्या रंगाची नंबर प्लेट ही सर्वात जास्त दिसणारी नंबर प्लेट आहे. या प्लेटवर काळ्या रंगाची अक्षरं आणि आकडे असतात. ही प्लेट फक्त खाजगी वाहनांसाठी वापरली जाते. म्हणजे तुम्ही तुमच्या स्वतःच्या कामासाठी किंवा कुटुंबासाठी जी गाडी वापरता, मग ती कार असो, बाईक असो किंवा स्कूटर, तिच्यावर हीच पांढरी नंबर प्लेट असते. या वाहनांचा वापर पैसे देऊन प्रवास करणे किंवा मालवाहतूक करण्यासाठी करता येत नाही.
पिवळ्या रंगाची नंबर प्लेट: व्यावसायिक वाहनांसाठी
पिवळ्या रंगाच्या नंबर प्लेटवर काळ्या रंगाची अक्षरं आणि आकडे असतात. ही प्लेट व्यावसायिक वाहनांसाठी वापरली जाते. टॅक्सी, बस, ट्रक, रिक्षा यांसारख्या वाहनांवर ही प्लेट दिसते. या वाहनांचा उपयोग पैसे देऊन प्रवास करण्यासाठी किंवा सामान एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी नेण्यासाठी केला जातो. जर तुम्हाला अशा प्रकारची वाहनं चालवायची असेल, तर तुमच्याकडे व्यावसायिक ड्रायव्हिंग लायसन्स असणं खूप गरजेचं आहे.
हेही वाचा : पॅकबंद खाद्यपदार्थांवरील रंगीत ठिपके कशासाठी असतात तुम्हाला माहितेय का?
हिरव्या रंगाची नंबर प्लेट: इलेक्ट्रिक वाहनांसाठी
आजकाल रस्त्यावर इलेक्ट्रिक वाहनांची संख्या वाढत आहे. या इलेक्ट्रिक वाहनांसाठी हिरव्या रंगाची नंबर प्लेट वापरली जाते. या प्लेटवरची अक्षरं आणि आकडे दोन वेगवेगळ्या रंगांत असतात.
पांढरी अक्षरं : जर हिरव्या प्लेटवर पांढऱ्या रंगाची अक्षरं असतील, तर ती इलेक्ट्रिक गाडी खाजगी वापरासाठी आहे.
पिवळी अक्षरं : जर हिरव्या प्लेटवर पिवळ्या रंगाची अक्षरं असतील, तर ती इलेक्ट्रिक गाडी व्यावसायिक वापरासाठी आहे, जसं की इलेक्ट्रिक टॅक्सी किंवा रिक्षा.
निळ्या रंगाची नंबर प्लेट : परदेशी प्रतिनिधींसाठी
निळ्या रंगाची नंबर प्लेट काही विशिष्ट गाड्यांवर दिसते. यावर पांढऱ्या रंगाची अक्षरं असतात. ही प्लेट परदेशी दूतावासातील अधिकारी किंवा राजनैतिक व्यक्तींच्या वाहनांसाठी वापरली जाते. या नंबर प्लेटवर तुम्हाला ‘UN’ (United Nations), ‘DC’ (Diplomatic Corps) किंवा ‘CC’ (Consular Corps) अशी अक्षरं दिसतील. या प्लेटवर राज्याचा कोड नसतो, त्याऐवजी देशाचा कोड असतो, ज्यामुळे ती गाडी कोणत्या देशाच्या अधिकाऱ्याची आहे हे ओळखता येतं.
लाल रंगाची नंबर प्लेट : तात्पुरती नोंदणी आणि VIP गाड्यांसाठी
लाल रंगाची नंबर प्लेट दोन कारणांसाठी वापरली जाते.
तात्पुरती नोंदणी : जेव्हा तुम्ही नवीन गाडी घेता, तेव्हा तिला कायमस्वरूपी नंबर मिळेपर्यंत एक तात्पुरता नंबर दिला जातो. त्या लाल रंगाच्या नंबर प्लेटवर पांढऱ्या रंगाची अक्षरं असतात. ही प्लेट साधारणपणे एक महिन्यासाठी वैध असते.
उच्च पदस्थ अधिकाऱ्यांसाठी : भारताचे राष्ट्रपती किंवा राज्यांचे राज्यपाल यांसारख्या उच्च पदस्थ व्यक्तींच्या गाड्यांवरही लाल रंगाची नंबर प्लेट असते. पण या प्लेटवर नंबर नसतो, त्याऐवजी भारताचं राष्ट्रीय चिन्ह ‘अशोक स्तंभ’ असतो.
काळ्या रंगाची नंबर प्लेट : भाड्याच्या गाड्यांसाठी
काळ्या रंगाची नंबर प्लेट ही व्यावसायिक वाहनांवर पाहायला मिळते. या प्लेटवर पिवळ्या रंगात क्रमांक लिहिलेला असतो. या गाड्या खास करून भाड्याने देण्यासाठी वापरल्या जातात, जसं की काही लग्झरी हॉटेल्सकडून चालवल्या जाणाऱ्या गाड्या. विशेष म्हणजे, या गाड्या चालवण्यासाठी व्यावसायिक परवान्याची गरज नसते.
हाय-सिक्युरिटी रजिस्ट्रेशन नंबर प्लेट
आजकाल भारतात हाय-सिक्युरिटी रजिस्ट्रेशन प्लेट (HSRP) असणं बंधनकारक आहे. या प्लेट्समध्ये अनेक सुरक्षेची वैशिष्ट्यं आहेत. ही प्लेट ॲल्युमिनियमची बनलेली असून त्यावर एक खास क्रोमियम-आधारित होलोग्राम असतो. या होलोग्राम मुळे वाहनाचे तपशील ऑनलाइन नोंदलेले असतात. यामुळे खोटी प्लेट तयार करता येत नाही. प्रत्येक प्लेटला एक 10-अंकी लेसर-कोडित पिन असतो. या प्लेट्स एकदा बसवल्यावर काढता येत नाहीत, ज्यामुळे चोरीला गेलेल्या गाड्या शोधायला मदत होते.
नंबर प्लेटवरच्या अक्षरांचा अर्थ
तुमच्या गाडीच्या नंबर प्लेटवर जी अक्षरं आणि आकडे असतात, त्यांचा एक खास क्रम असतो. MH 12 AB 1234 या उदाहरणावरून आपण ते समजावून घेऊया.
MH: ही पहिली दोन इंग्रजी अक्षरं संबंधित राज्याच्या नावावरुन घेतलेली असतात. उदा. MH – महाराष्ट्र.
12 : हे दोन आकडे RTO जिल्ह्याचा कोड स्पष्ट करतात. उदा. 12 – पुणे.
AB: ही दोन अक्षरं तुमच्या गाडीची सिरीज दाखवतात.
1234: हे शेवटचे आकडे तुमच्या गाडीचा युनिक नंबर असतो.
आता पुढच्या वेळी रस्त्यावर गाडी बघताना, तिच्या नंबर प्लेटचा रंग बघून ती गाडी कोणत्या प्रकारची आहे हे ओळखणं तुम्हाला नक्कीच सोपं जाईल.
