कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशनने 2026 साली ग्लॉसगो येथे होणाऱ्या कॉमनवेल्थ स्पर्धेतून दहा खेळ वगळण्याचा निर्णय घेतला आहे. यानुसार क्रिकेट, हॉकी, कुस्ती, स्क्वॉश, बॅडमिंटन, टेबल टेनिस यासारखे खेळ वगळण्यात आले आहेत. स्कॉटलंडमधल्या ग्लासगो शहरामध्ये 2026 साली या स्पर्धा होणार आहेत. या स्पर्धेत एकूण 74 देश सहभाग घेणार आहेत.
यापूर्वी इग्लंडमधल्या बर्मिंगहॅम येथे 2022 साली या स्पर्धा पार पडलेल्या. या स्पर्धेत भारताला एकूण 61 पदकं मिळाली होती. आणि भारत या स्पर्धेत चौथ्या स्थानावर होता.
कॉमनवेल्थ गेम्स 2026 मधून खेळ का वगळले?
अर्थकारण
ग्लासगो येथे होणाऱ्या कॉमनवेल्थ गेम्समधून दहा खेळ वगळण्याचं मुख्य कारण आहे ते म्हणजे आर्थिक अडचण. काही खेळांच्या आयोजनासाठी होणारा वाढीव खर्च लक्षात घेऊन, हा खर्च आटोक्यात आणण्यासाठी कॉमनवेल्थ फेडरेशनने हा निर्णय घेतला आहे.
त्यामुळे सांघिक स्वरूपात खेळले जाणारे बहुतांश खेळ या स्पर्धेतून वगळले आहेत. या स्पर्धेच्या नियोजनाच्या वाढत्या खर्चामुळे यापूर्वी ऑस्ट्रेलियाने या स्पर्धेचं यजमान पद नाकारलं होतं. ही स्पर्धा आर्थिकदृष्ट्या सुद्धा परवडणारी व्हावी, यासाठी फेडरेशनने हा निर्णय घेतला आहे.
स्पर्धेचं नियोजन सहजशक्य होण्याकरता
यजमान देशात कॉमनवेल्थ गेम्स स्पर्धेतील सर्व खेळांचं सहजपणे नियोजन करता यावं यासाठी फेडरेशनने हा निर्णय घेतला आहे. खेळांचे नियोजन करताना आर्थिक बाबींसह ज्या देशात, शहरात स्पर्धा होणार आहेत त्या ठिकाणी सर्व प्रकारचे खेळ खेळण्यासाठी आवश्यक त्या सोईसुविधा आहेत की नाही, हा मुद्दाही महत्त्वाचा असतो. जर आवश्यक सोईसुविधा त्या शहरात नसतील, तर त्या निर्माण करण्यासाठी अवाढव्य खर्च करावा लागतो. हा खर्च व गैरसोय टाळण्यासाठी फेडरेशनने असे खेळ वगळण्याचा निर्णय घेतला आहे.
सुरुवातीला दहाच खेळांचा समावेश
कॉमनवेल्थ स्पर्धेला सुरुवात झालेली त्यावेळी या स्पर्धेत केवळ दहा खेळचं खेळवले जायचे. मात्र, अलिकडे या खेळामध्ये आणखीन नव्या खेळांचा समावेश केला होता. मात्र, नियोजनाचा वाढता खर्च आणि सोई-सुविधांच्या अभावामुळे पुन्हा एकदा मूळ स्वरुपात ही स्पर्धा घेतली जाणार आहे.
कॉमनवेल्थ 2026 मधून कोणते खेळ वगळले?
कॉमनवेल्थमध्ये एकूण 20 खेळांमधून 10 खेळ वगळले आहेत. क्रिकेट, हॉकी, बॅडमिंटन, कुस्ती, टेबल टेनिस, रग्बी सेव्हन, बीच व्हॉलीबॉल, माऊंटंन बाईकिंग, स्क्वॉश आणि डायव्हिंग हे खेळ वगळण्यात आले आहेत.
तर एथलॅटिक्स आणि पॅरा एथलॅटिक्स, स्वीमिंग आणि पॅरा स्वीमिंग, आर्टिस्टिक्स जिम्नॅस्टिक्स, ट्रॅक सायकलिंग आणि पॅरा ट्रॅक सायकलिंग, नेटबॉल, वेटलिफ्टिंग आणि पॅरा पॉवरलिफ्टिंग, बॉक्सिंग,ज्यूडो, बॉल्स आणि पॅरा बॉल्स, 3×3 बास्केटबॉल आणि 3×3 व्हिलचेअर बास्केटबॉल या खेळांची स्पर्धा होणार आहे.
कॉमनवेल्थ स्पर्धेत पूर्वी किती खेळ होते?
सन 1930 साली कॉमनवेल्थ स्पर्धेला सुरुवात झाली. दर चार वर्षांनी ही स्पर्धा होत असते. 1930 साली या स्पर्धेत फक्त 6 खेळांची स्पर्धा घेतली होती. वर्षागणिक या खेळांमध्ये वाढ करण्यात आली. 1998 साली ऑस्ट्रिलियामध्ये झालेल्या स्पर्धेवेळी खेळांची संख्या 10 वरुन 15 करण्यात आली. त्यानंतर पुन्हा या स्पर्धेत 1-2 खेळ वाढवण्यात आले. 2022 साली इंग्लंडमधील बर्मिंगहॅम येथे झालेल्या स्पर्धेत 20 खेळांचा समावेश करण्यात आला.
थोडक्यात कॉमनवेल्थ स्पर्धेतल्या क्रीडाप्रकारांची संख्या ही ठरलेली नसून त्यात वारंवार बदल केले जातात.
भारतावर काय परिणाम होणार?
बर्मिंगहॅम येथे झालेल्या स्पर्धेत भारताला एकूण 61 पदकं मिळाली होती. यामध्ये 22 सुवर्ण पदकं, 16 रौप्य पदकं आणि 23 कांस्य पदकांचा समावेश होता. तसंच 106 पुरुष आणि 104 महिला खेळाडूंनी या स्पर्धेत भाग घेतला होता.
यापैकी 31 पदकं ही आता 2026च्या ग्लासगो स्पर्धेतून वगळण्यात आलेल्या क्रीडाप्रकाराच्या स्पर्धेतील होती. तर 30 पदकं ही 2026 च्या स्पर्धेत समाविष्ट असलेल्या क्रीडाप्रकारातली आहेत. विविध क्रीडाप्रकारातली पदकांची संख्या पाहता 2026 च्या ग्लासगो कॉमनवेल्थमध्येही भारताची कामगिरी ही चांगली असेल अशी आशा आहे.
