गणेशाची विविध रूपे: गणपती मूर्तीचे प्रकार

गणपती बाप्पाला आपण सगळेच विघ्नहर्ता आणि कार्यारंभ करणारा देव मानतो. पण तुम्हाला माहीत आहे का, बाप्पाची फक्त एक नाही, तर तब्बल 32 वेगवेगळी रूपं आहेत? धार्मिक कथांनुसार, भक्तांच्या अडचणी दूर करण्यासाठी आणि त्यांना योग्य मार्ग दाखवण्यासाठी गणपतीने ही रूपे धारण केली. भारतात आपल्याला गणपतीच्या या 32 रूपांमध्ये तयार केलेल्या मूर्ती पाहायला मिळतात.

लहान मुलांसारखा गोड आणि निरागस दिसणारे हे बाप्पाचं स्वरूप आहे. बाल गणेशाला बघून मनात आनंद आणि उत्साह भरून येतो. हे रूप नव्या सुरुवातीचं आणि उत्साहाचं प्रतीक आहे.

बाप्पाचं हे रूप तरुणाईचं प्रतीक आहे. हे रूप 16 वर्षांच्या तरुणासारखं तेजस्वी आणि शक्तिशाली दिसतं. तरुण गणपतीमध्ये ऊर्जा, धैर्य आणि आत्मविश्वास दिसून येतो. जीवनातल्या प्रत्येक मोठ्या कामासाठी प्रेरणा देणारं हे बाप्पाचं रूप आहे.

शांत आणि भक्तांच्या प्रेमात रमलेल्या गणपती बाप्पाचं हे रूप आहे. भक्ती गणेश म्हणजे शांतता आणि भक्तीचा संगम. हे रूप मनःशांती आणि भक्तीची भावना वाढवण्यासाठी खूप महत्त्वाचं मानलं जातं.

बाप्पाचं हे रूप खास आहे. या रूपात बाप्पाला 16 हातांमध्ये शस्त्रं घेऊन दाखवतात. हे रूप धैर्य, शौर्य आणि सामर्थ्याचं प्रतीक आहे. जीवनातल्या मोठ्या संकटांवर मात करण्यासाठी आणि शत्रूंवर विजय मिळवण्यासाठी या रूपाची पूजा केली जाते.

या रूपात बाप्पा आपल्या दोन्ही बाजूला दोन पत्नींसोबत दिसतात. हे रूप सामर्थ्य आणि शक्तीचं प्रतीक आहे. बाप्पाचं हे रूप घरातल्या सुख-समृद्धीसाठी आणि कुटुंबातल्या नात्यांमध्ये गोडवा आणण्यासाठी शुभ मानलं जातं.

'द्विज' या शब्दाचा अर्थ आहे 'दोनदा जन्मलेला'. या रूपातील गणपतीला चार हात आणि एक हत्तीचे मस्तक असते. त्याच्या चार हातांमध्ये प्रत्येकी कमंडलू, दंड, जपमाळ आणि मोदक दिसतात. हे रूप बुद्धी, ज्ञान आणि पवित्रतेचे प्रतीक मानले जाते.

'सिद्धी' म्हणजे यश आणि प्राप्ती. हे रूप आपल्याला प्रत्येक कामात यश मिळवून देण्यास मदत करते, अशी भक्तांची धारणा आहे. विशेषतः, नवीन व्यवसाय सुरू करताना किंवा कोणत्याही मोठ्या कामाची सुरुवात करताना सिद्धी गणपतीची पूजा करणे शुभ मानले जाते.

उच्छिष्ट गणपती हे तांत्रिक आणि गूढ विद्येचे स्वामी मानले जातात. हे गणपती भक्तांनी अर्पण केलेल्या सर्व गोष्टी स्वीकारतात. या रूपातील गणपतीला सहा हात असतात आणि त्यांच्या हातात वीणा, धनुष्य-बाण, कमळ आणि अक्षमाला दिसतात. हे रूप प्रेम, कला, संगीत आणि तंत्र-मंत्रात यश मिळवण्यासाठी पूजले जाते.