गेल्या काही वर्षांत, प्रत्येक बँकेने ही ब्रँड-स्पेसिफिक (को-ब्रँडेड कार्ड), बिझनेस ग्रुप-स्पेसिफिक, कॅटेगरी-स्पेसिफिक क्रेडिट कार्ड तयार केले आहेत. या अशा वेगवेगळ्या क्रेडिट कार्डचा उपयोग हा त्या त्या व्यवहारासाठी करता येतो. त्यातून काही विशेष फायदेही मिळतात. पण त्यातून अन्य गरजा पूर्ण होत नाहीत. त्यामुळे प्रत्येक गरजेसाठी अनेक क्रेडिट कार्ड असणं चांगलं आहे. पण या वेगवेगळ्या क्रेडिट कार्डमुळे आपला क्रेडिट स्कोअरवर काय परिणाम होतो हे समजून घेऊया.
अनेक क्रेडिट कार्डची आवश्यकता का आहे?
एचडीएफसी बँक इन्फिनिया क्रेडिट कार्ड किंवा आयसीआयसीआय बँक एमराल्ड प्रायव्हेट मेटल क्रेडिट कार्ड आपल्या ग्राहकांना देतात. ही वैयक्तिक क्रेडिट कार्डे एखाद्या व्यक्तीच्या सर्व किंवा बहुतेक गरजा पूर्ण करू शकतात. तरिही, ही क्रेडिट कार्डे केवळ आमंत्रित कार्डे आहेत आणि तुमचं उत्पन्न जास्त असेल तरच तुम्हाला ही कार्ड मिळतात. म्हणूनच, ही क्रेडिट कार्डे बहुतेक व्यक्तींच्या आवाक्याबाहेर आहेत.
इतर क्रेडिट कार्डांपैकी, प्रत्येक कार्ड एखाद्या व्यक्तीच्या विशिष्ट गरजा पूर्ण करू शकते. अनेक बँकेचे असे ब्रँड-स्पेसिफिक (को-ब्रँडेड कार्ड), बिझनेस ग्रुप-स्पेसिफिक, कॅटेगरी-स्पेसिफिक इत्यादी क्रेडिट कार्ड आहेत. ही वैयक्तिक क्रेडिट कार्डे विशिष्ट गरजांसाठी खूप फायदेशीर असू शकतात, पण इतर सर्व खर्चांसाठी रिवॉर्ड रेट खूपच सरासरी असू शकतो. म्हणूनच, एखाद्या व्यक्तीला त्यांच्या बहुतेक खर्चांवर जास्तित जास्त रिवॉर्ड रेट/मूल्य परत मिळविण्यासाठी 3-4 क्रेडिट कार्डचा पोर्टफोलिओ तयार करावा लागू शकतो.
हे ही वाचा : आता CIBIL स्कोअरची चिंता सोडा; फर्स्ट-टाइम कर्जदारांनाही मिळणार सहज कर्ज!
वेगवेगळ्या क्रेडिट कार्डचा उपयोग
को-ब्रँडेड क्रेडिट कार्ड –
बँका एका विशिष्ट ब्रँडसोबत भागीदारी करतात आणि एक क्रेडिट कार्ड लाँच करतात जे पार्टनर ब्रँडवर खर्च करण्यासाठी उच्च रिवॉर्ड रेट देते. सर्वात लोकप्रिय को-ब्रँडेड क्रेडिट कार्डपैकी एक म्हणजे ॲमेझोन पे आयसीआयसीआय बँक क्रेडिट कार्ड. हे कार्ड प्राइम सदस्यांना ॲमेझोनवरून केलेल्या खरेदीवर 5 टक्के रिवॉर्ड रेट देते. त्याउलट, ॲमेझोनवरून न केलेल्या खरेदीवर कमी रिवॉर्ड रेट देते.
व्यवसाय-समूह-विशिष्ट क्रेडिट कार्ड –
बँका एका व्यावसायिक समूहाशी भागीदारी करतात आणि एक क्रेडिट कार्ड लाँच करतात जे भागीदार गट कंपन्यांवरील खर्चासाठी उच्च रिवॉर्ड रेट देते. या श्रेणीतील सर्वात लोकप्रिय क्रेडिट कार्डांपैकी एक म्हणजे टाटा नियू इन्फिनिटी एचडीएफसी बँक क्रेडिट कार्ड. हे कार्ड टाटा नियू ॲप आणि भागीदार टाटा ब्रँड्सवरील खरेदीसाठी 5 टक्के पर्यंत रिवॉर्ड रेट (नियू कॉइन्सच्या स्वरूपात) देते. टाटा नियू ॲपद्वारे खरेदी केल्यावर, सदस्याला त्यांच्या नियूपासमध्ये 5 टक्के पर्यंत अतिरिक्त नियू कॉइन्स मिळतात. अशा प्रकारे, कार्ड आणि नियूपास फायदे एकत्रित केल्याने, सदस्याला 10 टक्के पर्यंत नियू कॉइन्स मिळू शकतात.
श्रेणी-विशिष्ट क्रेडिट कार्ड –
हे क्रेडिट कार्ड विशिष्ट श्रेणीवर खर्च करण्यासाठी उच्च रिवॉर्ड रेट प्रदान करतात. ट्रॅव्हल क्रेडिट कार्ड हे सर्वात लोकप्रिय श्रेणी-विशिष्ट क्रेडिट कार्डांपैकी एक आहे. उदाहरणार्थ, ॲक्सिस बँक ॲटलस क्रेडिट कार्ड आणि एचएसबीसी ट्रॅव्हलवन क्रेडिट कार्ड प्रवास श्रेणीमध्ये लोकप्रिय आहेत. त्याचप्रमाणे, कॅशबॅक श्रेणीमध्ये कॅशबॅक एसबीआय कार्ड लोकप्रिय आहे.
UPI क्रेडिट कार्ड –
UPI वरुन अनेकजण व्यवहार करतात. त्यासाठी कमी किंवा कोणतेही रिवॉर्ड मिळत नाहीत. तरिही, काही क्रेडिट कार्ड UPI खर्चावर चांगले रिवॉर्ड देतात. उदाहरणार्थ, येस बँक क्लिक क्रेडिट कार्ड निऑन सदस्यांना किवीi ॲपद्वारे UPI खर्चासाठी 5 टक्के पर्यंत कॅशबॅक देते. त्याचप्रमाणे, ॲक्सिस बँक सुपरमनी रुपे क्रेडिट कार्ड सुपर डॉट मनी ॲपद्वारे UPI व्यवहारांवर 3 टक्के पर्यंत कॅशबॅक देते.
काही व्यक्ती विशिष्ट क्रेडिट कार्ड ठेवू शकतात. अशा काही इतर गरजांमध्ये चित्रपटांवर बोगो ऑफर, मोफत विमानतळ लाउंज प्रवेश, परकीय चलन खर्चावर शून्य मार्क-अप, उपयुक्तता, जेवण, इंधन खर्चावर उच्च रिवॉर्ड दर / कॅशबॅक इत्यादींचा समावेश आहे.
क्रेडिट स्कोअरवर वेगवेगळ्या क्रेडिट कार्डचा परिणाम होतो का?
तुम्ही अर्ज करता त्या प्रत्येक नवीन क्रेडिट कार्डसाठी सहसा तुमच्या क्रेडिट प्रोफाइलची कसून चौकशी केली जाते. या चौकशीमुळे तुमचा क्रेडिट स्कोअर काही गुणांनी घसरू शकतो. मात्र ही क्रेडिट स्कोअरमधील घसरण तात्पुरती असते. काही महिन्यांनी ती पूर्ववत होऊ शकते.
जर क्रेडिट स्कोअरवर परिणाम करणारे इतर घटक लक्षात घेतले तर. तुम्ही एका वेळी एकाच क्रेडिट कार्डसाठी अर्ज करू शकता आणि बँकेच्या निर्णयाची वाट पाहू शकता. दोन नवीन क्रेडिट कार्ड अर्जांमध्ये योग्य कालावधीचे अंतर ठेवणं गरजेचं असतं. कमी कालावधीत खूप जास्त क्रेडिट कार्डसाठी अर्ज केल्याने बँकेसमोर क्रेडिटचा तुटवडा निर्माण होऊ शकतो. परिणामी, बँक अर्ज नाकारू शकते, ज्यामुळे क्रेडिट स्कोअरवर प्रतिकूल परिणाम होऊ शकतो.
तुमच्या पोर्टफोलिओमध्ये तुम्ही जोडता त्या प्रत्येक नवीन क्रेडिट कार्डसोबत अतिरिक्त क्रेडिट मर्यादा येते. जेव्हा तुमची क्रेडिट मर्यादा जास्त दराने वाढते आणि खर्च कमी दराने वाढतो तेव्हा तुमचा क्रेडिट वापर गुणोत्तर कमी होतो. 30 टक्के किंवा त्यापेक्षा कमी क्रेडिट वापर गुणोत्तर तुमचा क्रेडिट स्कोअर सुधारण्यास सकारात्मक योगदान देते.
एकदा तुम्ही तुमच्या पोर्टफोलिओमध्ये नवीन क्रेडिट कार्ड घेतल्यानंतर, तुम्हाला आधीच अस्तित्वात असलेले क्रेडिट कार्ड बंद करावं लागू शकते. क्रेडिट इन्स्ट्रुमेंटचं वय हे क्रेडिट स्कोअर मोजण्याचा एक घटक आहे. क्रेडिट इन्स्ट्रुमेंट जितकं जुनं असेल तितकं ते तुमचा क्रेडिट स्कोअर सुधारण्यास चांगलं योगदान देते. म्हणूनच, जेव्हा तुम्ही जुनं क्रेडिट कार्ड बंद करता तेव्हा त्याचा तुमच्या क्रेडिट स्कोअरवर प्रतिकूल परिणाम होऊ शकतो. क्रेडिट स्कोअर काही अंकांनी तात्पुरता घसरू शकतो. पण, क्रेडिट स्कोअरवर परिणाम करणारे घटक लक्षात घेतल्यास, पुढील काही महिन्यांत क्रेडिट स्कोअर पुन्हा बरा होऊ शकतो.
हे ही वाचा : एसबीआयच्या क्रेडीट कार्ड सुविधेत 1 सप्टेंबरपासून होणार बदल
एका व्यक्तीने किती क्रेडिट कार्ड ठेवावेत?
एखाद्या व्यक्तीला त्यांच्या विविध गरजा पूर्ण करण्यासाठी अनेक क्रेडिट कार्ड कसे ठेवावे लागू शकतात. यानुसार जास्तीत जास्त 3 ते 4 क्रेडिट कार्ड तुम्ही ठेवू शकता. यामध्ये तुमच्या गरजा पूर्ण होऊ शकतात.
याहून जास्त क्रेडिट कार्ड्स ठेवल्याने त्यांचं व्यवस्थापन करण्यासाठी वेळ आणि मेहनत लागू शकते. क्रेडिट कार्ड्सची संख्या जास्त असल्यावर, प्रत्येक पेमेंट करण्यापूर्वी तुम्ही थांबून कोणतं क्रेडिट कार्ड वापरायचं याचा विचार करावा लागतो.
क्रेडिट कार्डची संख्या जास्त असल्यावर तुम्हाला दर महिन्याला बिल भरण्यासाठी अनेक तारखा ठेवाव्या लागतील. क्रेडिट कार्डचे एकही बिल पेमेंट चुकवलं तर तुमचा क्रेडिट स्कोअर खराब होऊ शकतो. म्हणून, तुमच्या पोर्टफोलिओमध्ये फक्त 3 ते 4 क्रेडिट कार्ड ठेवणं उत्तम. आणि शक्य असेल तिथे मासिक बिलांचं ऑटो-पेमेंट हा पर्याय निवडायचा.
वेळेवर बिल पेमेंट करणं, क्रेडिट युटिलायझेशन रेशो 30 टक्के पेक्षा कमी ठेवणं या गोष्टीमुळे तुमच्या क्रेडिट स्कोअर वाढतो.
पोर्टफोलिओमध्ये कोणते क्रेडिट कार्ड असले पाहिजेत ?
तुमच्या पोर्टफोलिओमध्ये UPI खर्चासाठी एक क्रेडिट कार्ड, तुमचा खर्च जास्त असलेल्या ब्रँड/श्रेणीसाठी एक सह-ब्रँडेड/श्रेणी-विशिष्ट कार्ड, इतर श्रेणींमध्ये खर्चासाठी एक कार्ड आणि विशिष्ट गरजांसाठी एक कार्ड (लाउंज ॲक्सेस, इंधन खर्च, चित्रपटांवर बोगो ऑफर, शून्य फॉरेक्स मार्क-अप इ.) अशा पद्धतीचे कार्ड्स घेऊ शकता. हे तुमच्या सर्व किंवा बहुतेक गरजा पूर्ण करतील. तुमच्या पोर्टफोलिओमधील प्रत्येक क्रेडिट कार्डच्या वापराच्या बाबतीत स्पष्टता असणं गरजेचं आहे.
